พระธรรมเทศนา คณะผ้าป่าปากน้ำพังราด ตอนที่ ๒

คณะผ้าป่าปากน้ำพังราด ตอนที่ ๒

ณ โอกาสนี้เป็นโอกาสที่พวกเราท่านทั้งหลายจะได้ฟังคำแนะนำสักเล็กน้อยตามกาลเวลา วันนี้พวกเราเหล่าผ้าป่าสามัคคีมีคณะผ้าป่าปากน้ำพังราดได้นำผ้าป่ามาถวายมาทอดในสำนักสถานที่นี้ บรรดาพวกเราผู้เป็นพุทธมามกะบริษัทในวงแห่งพระพุทธศาสนา พวกเราผู้เกิดแล้วในประเทศไทย ซึ่งเป็นประเทศเรียกว่า พุทธมามกะประเทศ หรือคนที่อยู่ในประเทศโดยส่วนมากเป็นพุทธมามกะชน

เพราะเหตุนั้นพวกเราผู้เป็นพุทธมามกะทั้งหลายซึ่งไม่ลืมเลย หรือไม่ลืมทั้งซึ่งประเพณีนิยมทางพระพุทธศาสนา ตัวอย่างการออกพรรษาลาพระเจ้าเป็นหน้าที่ที่ธรรมเนียมของพุทธมามกะทั้งหลาย มักจะไปทอดผ้าป่ากันตามสถานที่ หรือสำนักที่ทีตนพอใจอะไรเหล่านั้น

เมื่อพวกเราเหล่าพุทธมามกะได้เห็นบรรดาบรรพบุรุษหรือปู่ย่าตายายของพวกเราได้ดำเนินมา พวกเราก็ได้ดำเนินสืบ ๆ กันมา เพื่อรักษาประเพณีธรรมเนียมอันนี้ สืบมาไม่ขาดระยะจนจะเป็นเหตุให้เป็นมรดกหรือประเพณีสืบเนื่องมาจนกระทั่งถึงอนุชนรุ่นหลัง

แต่แท้ที่จริงแล้วเราจะมุ่งเพียงแต่ที่ว่าจะรักษาธรรมเนียมประเพณีอันนี้เอาไว้นั้นก็หาไม่คือ การกระทำอย่างนี้มันเป็นการแสดงออกซึ่งความดี ซึ่งตัวเองเป็นพุทธมามกะต้องแสดงความดีต่อศาสนา ซึ่งตัวเองเป็นพุทธมามกะสมัครอยู่ในเครือวงศ์ศาสนานั้นนี่ประการหนึ่ง

และการกระทำนี้ซึ่งการบูชาแด่องค์สมเด็จพระผู้มีพระภาคเจ้าผู้เป็นเจ้าของพระศาสนา เพราะพระองค์เป็นบุคคลผู้ที่มีพระมหากรุณาธิคุณอันยิ่งใหญ่ได้โปรดปราณพุทธเวไนยสัตว์ด้วยธรรมานุธรรมปฏิบัติที่พระองค์ดำเนินเข้าไปสู่มรรคผลคือ ความหลุดพ้น เมื่อพระองค์ถึงที่สุดแล้ว พระองค์ก็ยังประกาศธรรมซึ่งเป็นแผนที่วิชาการจะดำเนินไปถึงที่สุดนั้นแก่บรรดาพุทธมามกะทั้งไปในยุคสมัยนั้น

และมรดกอันล้ำค่าอันนี้ก็ได้ตกทอดมาสู่พวกเราเหล่าพุทธมามกะในปัจจุบันี้ เมื่อพวกเรานี้นึกถึงความดีของสมเด็จพระผู้มีพระภาคเจ้าเป็นผู้มีพระมหากรุณาธิคุณอันยิ่งใหญ่ บัดนี้พวกเราได้เป็นญาติแล้วกับพระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์นี้ด้วยการเข้าถึงด้วยข้อปฏิบัติอันดี

พวกเรามีส่วนแล้วในมรดกอันมีค่าทั้งหลายเหล่านี้ เมื่อพวกเรามีส่วนในมรดกอันนี้ และมองเห็นผลคุณค่าประโยชน์ในส่วนมรดกอันนี้หาที่สุดมิได้ เพราะมรดกอันนี้เป็นมรดกที่ล้ำค่าเหนือกว่ามรดกทั้งหลายที่ตกทอดเป็นมรดกทางโลกอันมรดกทางโลกทั้งหลายที่ตกทอดมาสู่พวกเราทั้งหลายจะได้อาศัยสืบไปแต่อายุเท่านั้นเอง

เมื่อพวกเราเหล่าท่านทั้งหลายหามีชีวิตไม่ มรดกส่วนนั้นไม่มีค่าอะไรเลยกับพวกเรา ส่วนมรดกอันล้ำค่าที่ตกทอดมาจากองค์สมเด็จพระผู้มีพระภาคเจ้านี้ เมื่อพวกเรารับมรดกส่วนนี้แล้วประพฤติปฏิบัติให้เป็นผลอันดียิ่งแล้วในปัจจุบันชาติพวกเราก็ได้รับความสุขความเจริญ เมื่อพวกเราถึงที่สุดเคลื่อนหนีไปสู่โลกหน้าต้องไปสู่สะคัลไลยกล่าวแล้วคือสวรรค์เป็นอย่างต่ำ

อานิสงส์ผลอันนี้พวกเราปรากฏชัดในกมลสันดานของพวกเราอยู่แล้ว แม้กระทั่งปัจจุบันพวกเราเหล่าพุทธมามกะทั้งหลายนี้ได้เกิดมาเป็นมนุษย์ก็อาศัยพวกเราได้ทำคุณงามความดีมาตั้งแต่ปุเรกชาติ ถ้าไม่อย่างนั้นเราก็จะเกิดมาเป็นมนุษย์ไม่ได้ เพราะภูมิชาติ ชาติสถานที่เกิดหรือภพมันมีหลายตำแหน่งมีหลายหน้าที่หรือหลายภูมิชั้นกัน

ถ้าไม่มีบุญญาวาสนาบารมีแล้วจะมีเกิดเป็นมนุษย์ไม่ได้จะต้องไปตกนรกเป็นเปรตเป็นอสูรกายสัตว์เดรัจฉาน วกวนไป ๆ มา ๆ ไม่มีที่สิ้นสุด แต่แล้วพวกเราเหล่าพุทธมามกะทั้งหลายนี้เป็นผู้มีบุญญาวาสนาบารมีได้สั่งสมอบรมแล้วตั้งแต่ปุเรกชาติอาศัยบุญกุศลนี้และเป็นสิ่งอนุคามินีติดตามมาอำนวยให้พวกเราได้เกิดมาเป็นมนุษย์พร้อมทั้งมาพบปะพระพุทธศาสนาที่ได้รับมรดกคือศาสนธรรมคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าเป็นมรดกอันล้ำค่าอีกต่อไป

เมื่อพวกเรามองเห็นคุณค่าประโยชน์ชัดประจักษ์อย่างนี้ พวกเราจึงกล้ายินยอมน้อมตัวเข้ามาสู่วงศ์แห่งพระศาสนาประเทศตนเป็นอุบาสกอุบาสิกา ผู้ประพฤติต่อพระธรรมคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้ายินยอมที่จะรับเอาพระธรรมคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้านี้ไปประพฤติปฏิบัติ เพื่อผลประโยชน์ต่อไปในชาติเบื้องหน้า ทำไมถึงเป็นอย่างนั้นได้เล่า ก็เนื่องจากว่าเรามองเห็นอานิสงส์ผลความอันดีที่พวกเราปฏิบัติธรรมมาแล้ว แต่ปุเรกชาติมาอำนวยผลประโยชน์ให้แก่พวกเราท่านทั้งหลายให้ได้เห็นประจักษ์ถึงปานนี้พวกเราไม่ลืมเลย

พวกเราต้องการจะทำความดีอันความดีที่กระทำนี้ให้เกิดมีความสุขในชาติปัจจุบันนี้แล้ว พวกเรายังจะได้รับอานิสงส์ผลอันนี้ต่อไปคือ บุญกุศลที่พวกเรากระทำนี้แลเป็นอนุคามินีติดตามพวกเราต่อไปในชาติเบื้องหน้า เมื่อพวกเรามองเห็นโยงมาแต่ข้างหลัง และโยงไปข้างหน้ามองเห็นชัดประจักษ์ในอานิสงส์ผลอันนี้

พวกเราทุกท่านจึงได้ยอมกล้าเสียสละจตุปัจจัยของพวกเราที่หามาได้โดยยากพร้อมทั้งกาลเวลาที่พวกเราจะไปประกอบอาชีพในทางฆราวาสสมบัติพวกเราสละทิ้งได้เพื่อต้องการจะมาประพฤติปฏิบัติบุญเขตอันเป็นเหตุที่จะให้เกิดซึ่งบุญความสุขทั้งหลายเหล่านี้

เมื่อพวกเรากล้าทำอย่างที่พวกเราทำลงมาอย่างนี้ เนื่องจากพวกเรามองเห็นชัดประจักษ์อย่างนี้ เพราะเหตุนั้นบรรดาพวกพุทธมามกะของพวกเรา ซึ่งมองเห็นกาลไกลและมองเห็นความดีที่อำนวยให้ผลมาตั้งแต่ปุเรกชาติ อันพวกเราที่มองเห็นด้วยกำลังของปัญญาชนิดนี้ความดีที่พวกเรามองเห็นนี้จงบำรุงไว้ดี ๆ คือ ตั้งใจประพฤติปฏิบัติทั้งรักษาธรรมเนียมประเพณีพร้อมทั้งเป็นการกอบโกยปุญญโกฎภาค ให้เกิดมีในพวกเราทุกท่านทั้งหลายที่ได้เกิดมาพบปะพุทธศาสนานี้

อันบรรดาคนทั้งหลายที่เกิดมาในยุคนี้เกิดมาในสมัยนี้ไม่ได้พบปะธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้าก็มีทำไมถึงเป็นเช่นนั้น อันบรรดาบุคคลผู้เกิดมาในสมัยนี้ไม่ได้ประเทศตนเป็นพุทธมามกะชนบริษัทพรรคพวกหนึ่ง หรือผู้ใกล้ชิดในพระศาสนาแล้วคนทั้งหลายเหล่านั้นถึงแม้จะเกิดในชาติปัจจุบันกาล

บัดนี้ธรรมคำสอนของพระองค์จะมีคงที่อยู่ก็ตามบุคคลทั้งหลายเหล่านั้นหาได้ล่วงพบปะธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้าไม่ เพราะว่าไม่ได้ดื่ม ไม่ได้รับ ไม่ได้ปฏิบัติต่อศาสโนวาทธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้านั้นไม่ปรากฏให้ตัวของเขาเองได้รับอย่างนั้นจะหาว่าพบปะพระพุทธศาสนาก็หาไม่

อันพวกเราเหล่าท่านทั้งหลายได้พากันประพฤติปฏิบัติต่อศาสนธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้าที่เป็นมรดกตกทอดมานี้ พวกเราท่านทั้งหลายได้รับโอชาได้รับอานิสงส์ผลเนื่องจากรับปฏิบัติดีปฏิบัติชอบต่อศาสนธรรมคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า

ด้วยการให้ทานบริจาคด้วยการรักษาศีลเจริญเมตตาภาวนาตามแต่ความสามารถของพวกเราที่จะกระทำได้อันที่พวกเรากระทำนั้นอานิสงส์ผลปรากฏให้พวกเรารักอานิสงส์ประจักษ์อยู่แล้ว อันเรียกว่าพวกเราได้ดื่ม หรือได้ลิ้มซึ่งรสพระสัจธรรมเทศนาอานิสงส์ผลคือเช่นไรก็จะอธิบายสู่ฟังนั่นเอง

หรือปัจจุบันนี้ตัวอย่างพวกเราเหล่าท่านทั้งหลายได้ให้ทานการบริจาคมาแล้วพวกเรามีความอิ่มใจ มีความปลื้มใจ ความอิ่มใจความปลื้มใจนั่นแหละมันเป็นเหตุให้เกิดความสุขแก่นแท้ที่จริง ความอิ่มใจ ความปลื้มใจเกิดขึ้น ความอิ่มใจความปลื้มใจคือปีตินี้เป็นเหตุให้มีความสุข อันความสุขนั้นแลเรียกว่าบุญเป็นรสชาติแห่งการทำความดีเป็นอานิสงส์ของการทำคุณงามความดี

อย่าว่าเพียงแค่นี้เลย แม้พวกเราทำคุณงามความดีชาติปัจจุบันนี้แล้ว ส่วนอานิสงส์ที่ติดตามไปนั้นอีกประการหนึ่งนั้นคือ นิสัยปัจจัยอันที่พวกเราเคยทำความดีนี้และจะเป็นนิสัยเนื่องให้พวกเราทั้งหลายพอใจในการทำคุณงามความดีนี้อีกต่อไป

เมื่อพวกเราไปสู่สะคัลไลยกล่าวแล้ว คือ สวรรค์จุติเคลื่อนจากสวรรค์จำเป็นจะต้องเจอพุทธศาสนาเพราะเป็นการถึงซึ่งกันและกัน และนิสัยวาสนาของเราก็ต้องการอยากจะมาเกิดในยุคกาลสมัยเช่นนี้ ด้วยเพราะเหตุนั้นจึงจะไม่ขาดทุนที่เราเกิดมาในชาติ ภายหลังจะได้ประพฤติปฏิบัติต่อพระธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้าอีกต่อไป นี่เป็นอย่างนี้

เพราะเหตุนั้นส่วนอานิสงส์ทั้งหมดนั้นก็มีอยู่อย่างนี้ขอบรรดาพวกเราเหล่าพุทธมามกะทั้งหลายนี้จงพากันตั้งอกตั้งใจประพฤติปฏิบัติอยู่อย่างนี้เสมอ ๆ อย่าได้ลดละประมาท แม้พวกเรากลับไปถึงบ้านของพวกเรา การให้ทานบริจาคก็อย่าละทิ้งการรักษาศีลก็พยายาม การเจริญเมตตาภาวนาในเมื่อมีโอกาสก็ต้องประกอบอย่าให้ขาดระยะอย่าให้ขาดคราว เพราะว่าเป็นโชคบุญลาภอันประเสริฐของเราแล้วที่เกิดมาพบปะพระพุทธศาสนา

เพราะน้อยนักน้อยหนาที่จะเกิดมาพบปะได้ เพราะการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้าแต่ละพระองค์นี้รู้สึกว่าตรัสรู้ได้โดยยาก ก็ต้องสร้างบารมีกันซะ โอ้โฮ น่าดูหลายอสงไขย จึงเป็นเหตุให้ตรัสรู้ได้ เมื่อพวกเรามาพบปะได้อย่างนี้เป็นโชคลาภอันประเสริฐของพวกเรา แล้วขอให้มีความปลื้มใจ พอใจ เต็มใจ ขอให้ตั้งประพฤติกันอย่าลดละประมาท

ทีนี้มาพูดถึงเรื่องอานิสงส์ผลอันนี้โดยส่วนมากคนเราก็มักจะเข้าใจผิด ๆ กันอยู่มาก บางผู้บางคนเมื่อไม่กล่าวคำว่าสังฆัสสะ โอโนชะยามะ ก็ไม่เต็มใจ เพราะมองเห็นว่าอานิสงส์ไม่มากไหน ๆ ก็อยากจะแบกอยากจะหาบอยากจะหอบเอาอานิสงส์มาก ๆ กลับ

แต่แท้ที่จริงแล้วพวกเราไม่เข้าใจคำที่ว่าสังฆัสสะ โอโนชะยามะ มันสำเร็จมาจากปากวาจาอย่างเดียวของเรา หรือมันก็หาไม่ คำที่ว่าสังฆัสสะ โอโนชะยามะ ที่จะให้เป็นสงฆ์ให้มีอานิสงส์ผลมากคืออย่างนี้ ถึงแม้เราจะไม่กล่าวเป็นสังฆัสสะก็ตาม แต่จิตใจของเรานั้นเป็นอานิสงส์อยู่แล้ว ที่ว่าเป็นสงฆ์คือยังไงสมบัติที่พวกเราทำมาหรือ

วัตถุทานทั้งหลายพวกเรานำมา พวกเราไม่ได้มุโขโลกะนาถเลือกที่รักมักที่ชังอันนั้นจะถวายอาจารย์ใหญ่ อันนั้นจะถวายองค์รอง จิตใจของเราไม่ได้จำแนกของทั้งหลายเหล่านั้นเลย เราเอามาเป็นส่วนกลาง เมื่อเราตกลงปลงใจอย่างนี้มันเป็นสังฆทานตั้งแต่บ้าน มันเป็นสังฆทานมาเลยจะกล่าวหรือไม่กล่าวก็ตาม

ส่วนอานิสงส์ผลนั้นย่อมเต็มเปี่ยมบริบูรณ์ เพราะว่าคำในคำที่ว่า มุโขโลกนาถเลือกที่รักมักที่ชังในใจไม่มี หรือจะพูดอีกนัยหนึ่งว่ามีกิเลสตัวหนึ่ง ท่านเรียกว่ามัจฉริยะคือความขี้ตระหนี่ ความขึ้ตระหนี่มันอยู่ในจิตใจของเรา เราทำบุญให้ทานบริจาคหวังเพื่อต้องการจะกำจัดกิเลสตัวนี้ เมื่อหากเรายังมีเลือกที่รักมักที่ชัง หรือเลือกที่รักผลักที่ชังอยู่แล้ว อานิสงส์ผลมันไม่มากก็เนื่องจากกิเลสตัวนี้มันไม่ตก เพราะกิเลสตัวนี้มันวิ่งเข้ามาจัดสรรอยู่

เมื่อวิ่งตามหลังกิเลสอยู่ทำตามอำนาจของกิเลสอยู่ไปตามกำลังของกิเลสอยู่อานิสงส์มันก็น้อย เพราะความหมายในทางศาสนานี้ การทำอะไรลงไปทั้งหมดมุ่งต้องการที่จะให้ชำระมลทินโทษกล่าวแล้วคือ อาสวะกิเลสตัณหามัจฉริยะเป็นตัวกิเลสตัวหนึ่งบุคคลผู้ที่จะข่ม ทำลายมัจฉริยะธรรมได้ต้องอาศัยการบริจาคทาน เราทำการบริจาคเราต้องมุ่งโดยเฉพาะว่าต้องการจะกำจัดอาสวะกิเลสตัวนี้ให้ได้ตัวอัจฉริยะธรรมแล้ว

ส่วนอานิสงส์ผลนอกนั้นมันจะปรารถนาหรือจะอุทิศให้ใคร อันนี้อีกส่วนหนึ่งแต่ความจริงแล้วมันต้องการที่จะชำระตัวนี้ถึงจะถูกต้องคือว่าถูกตามจุดประสงค์ของพระพุทธเจ้า ถ้าไม่อย่างนั้นก็ไม่ถูกนั่นแหละเรื่องสังฆทาน หรือไม่สังฆทานให้มองดูว่าเมื่อเราทำลงไปนี้เรามีการจัดสรรในเรื่องจิตใจของเราหรือเปล่า เราทำด้วยอำนาจกิเลสตัณหาหรือเปล่า อำนาจกิเลสตัณหามันวิ่งออกหน้าเรา เราตามหลังมันหรือเปล่า มันเป็นตัวบัญชาไหม มันเป็นเจ้านายของจิตใจของเราไหม อะไรเหล่านี้เป็นเครื่องพิสูจน์

เมื่อหากไม่มีอย่างนี้แล้ว เราวางใจเป็นกลางจะเป็นของใครก็ตามจะตกไปสู่ใครก็ตาม เรามีความยินดีทั้งนั้นอันนี้แหละเรียกว่าสังฆทาน อันบรรดาบุคคลผู้กล่าวสังฆัสสะ โอโนชะยามะ สาธุโน ภันเต ภิกขุสังโฆ ข้าพเจ้าถวายอันนี้แด่พระสงฆ์จะว่าสักแค่ไหนก็ตาม เมื่อจิตใจยังเลือกที่รักผลักที่ชัง เรียกว่ากิเลสจัดสรรอยู่แล้ว จะกล่าวสักแค่ไหนก็ตามวัตถุนั้น ถึงแม้จะเป็นสงฆ์โดยตรง ยังเลือกที่รักผลักที่ชังก็เรียกว่ากิเลสนำหน้า เมื่อกิเลสนำหน้าอยู่อย่างนั้นแล้ว อานิสงส์ผลจะมากได้ยังไง ไม่มีทางมากได้

เพราะเหตุนั้นเรื่องสังฆทานก็ดี ปาฏิปุคคลิกทานก็ดี ขอให้เข้าใจอย่างที่พรรณนามานี้แหละ บรรดาพวกเราเหล่าพุทธมามกะทั้งหลายที่มาทำบุญกุศลราศีในวันนี้มีการทอดผ้าป่าสามัคคีขอบรรดาพวกเราเหล่าท่านทั้งหลาย ซึ่งคณะผ้าป่าสามัคคีผู้ยอมเสียสละมาในวันนี้ที่ของบรรดาพวกเราทุกท่านผู้มีความมุ่งมาดปรารถนาหวังดีนี้

ขอจงน้อมนำเอากองการกุศลที่พวกเราที่ทำนี้นะอุทิศให้แก่บรรดาเปตชนทั้งหลายที่ล่วงลับไปแล้ว ซึ่งมีบิดามารดาพวกของเราเป็นต้น หรือความดีใดทั้งหมด ที่พวกเราปรารถนานั้นขอบันดาลพวกเราทุกท่านจงมีความตั้งใจปณิธานปรารถนาในใจ

เมื่อพวกเราทุกท่านมีความตั้งปณิธานปรารถนาแล้วขอจงสำเร็จในความปราถนาของพวกท่านทั้งหลาย จงทุกประการเทอญ ดังรับประทานวัสัชชนาก็พอสมควรแก่เวลา เอวังก็มีด้วยประการฉะนี้


**ไม่อนุญาตให้นำไปเพื่อการค้าหรือจำหน่าย แต่สามารถพิมพ์แจกเป็นธรรมทานได้